Corona Series Part 102 : कोरोना आणि ब्ल्युबोनिक प्लेग

Corona Series Part 102

नमस्कार मी अजिंक्य पत्रावळे सध्या कोरोना विषाणूचा प्रादुरर्भाव लक्षात घेऊन Social Media च्या माध्यमातून जनजागृती करण्याचा प्रयत्न करत आहे.

 

कोरोना आणि ब्ल्युबोनिक प्लेग

कोरोन सोबत अनेक विषाणूचा फैलाव कमी अधिक प्रमानात होत आहे परंतु १३००च्या दशकातील महाभयंकर रोग ब्ल्युबोनिक प्लेग जो जिवाणू मुळे होतो त्याचा फैलावा होतानाची काही उदाहरणे समोर आली आहेत. १३००च्या काळात युरोप  खंडामधील अर्ध्याहून अधिक लोकसंख्या या प्लेग मुळे नाहीशी झाली (जवळपास ५ करोड ) म्हणूनच याला ब्लॅक डेथ असे म्हंटले जाते. एकदा का प्लेग झाला की व्यक्ति जास्तीतजास्त ४८ तास जगत असे.

२०२० साली हा आजार पुन्हा बळावला आहे आणि साहजिकच या आजारचा केंद्र बिन्दु दूसरा तिसरा कोणताही देश नसून चीनच आहे. चीन म्हणजे रोगराई पसरवणार्‍या जिवाणू विषाणू चे माहेर घरच आहे. १९४९ साली माऊ जिदोंगने रोगराई मुक्त चीन हे चीनसाठी पाहिलेले स्वप्न साकारत चीन ने आपल्या दारातील रोगराईची घाण दुसर्‍याच्या दारात अलगद सरकवण्याचा प्रयत्न केला आहे आणि त्यात ते यश मिळवत आहेत.

चीन मधील इंनर मंगोलीया नावाचा स्वायत प्रदेश आहे त्यामध्ये बायानूर नावाचा शहरामध्ये ब्ल्युबोनिक प्लेगचे काही रुग्ण आढळून आले आहेत त्यामुळे सपूर्ण चीन मध्ये रेड अलर्ट जारी केला आहे. इंनर मंगोलीया शेजारील देश मंगोलीया मध्ये देखील या रोगाचे रुग्ण नक्कीच असणार आहेत. मंगोलीया मधील खुवाद भागात जुलै २०२०मध्ये २७ आणि १७ वर्षीय दोन व्यक्तिच मृत्यू मारमोट मीट ख्याल्यामुळे झाला.

मुळात प्लेग होतो कसा रोडेंट विशेषत: उंदरावर असणार्‍या फ्ली किडे हा आजार उंदरांपासून मनुष्यापर्यंत पोहोचोवतात. येरसिनिय पेसटीस नामक जिवाणू मुळे ब्ल्युबोनिक प्लेग होतो आणि पुढे मानसा-मानसा मधून पसरतो. प्रामुख्याने काखेत,जांघेत अश्या ठिकाणी गाठी होणे, सूज येणे, ताप, अंगदुखी, लिंफ नोड, थंडी, आणि शरीर काळे पडणे आही याची काही लक्षणे आहेत. कोणत्याही वयामध्ये प्लेग ची लागण झाली की ४८तासात मृत्यू अट्ळ असायचा. या सर्वतून फक्त अॅंटी बायोटिक्स मानवास वाचवू शकतात जे 1१३००च्या दशकात शक्य नव्हते पण विज्ञानात झालेल्या प्रगतिच्या आधारावर आज आणि अश्या जीवघेण्या जिवाणू वर विजय मिळवू शकतो. असे जरी असले तरी अधून मधून हा जिवाणू आपले डोके वर काढण्याचा प्रयत्न करतो आहे २००० सालापासून दक्षिण अमेरिकेमध्ये ७ रुग्ण/ वर्ष आढळून आले आहेत, २००६ मध्ये सर्वात जास्त १७ रुग्ण सापडले होते. सपूर्ण जगात २०१० पासून ३२००रुग्ण सापडले असून ६०० रुग्ण दगावले आहेत परंतु खास करून कोरोना सारख्या वैश्विक महामारीत असे रुग्ण सापडणे खूप मोठी धोक्याची घंटा आहे आता हा धोका नियंत्रित करणे चीन च्या कम्यूनिस्ट पार्टी च्या हातात आहे. नेहमीप्रमाणे जगाने चीनला विचारले असता चीन कधीच याची खरी उत्तरे देत नसून पोकळ प्लेगच जिवाणू नियंत्रित आणण्यासाठीची खोटी आसवासणे देत आहे. ब्लॅक डेथ सारखी परिस्थिती आज जरी नसली तरीही सार्‍या जगात याचा फैलाव होऊ नये या साठी चीनने प्रामाणिक प्रयत्न करणे फार गरजेचे आहे.

 

प्रा डॉ अजिंक्य अजित पत्रावळे

रसायनशास्त्र विभाग

विवेकानंद कॉलेज कोल्हापूर

 https://ajinkya1030.blogspot.com/