Corona Series Part 69
नमस्कार मी अजिंक्य पत्रावळे
सध्या कोरोना विषाणूचा प्रादुरर्भाव लक्षात घेऊन Social Media च्या माध्यमातून जनजागृती
करण्याचा प्रयत्न करत आहे. https://ajinkya1030.blogspot.com/
कोरोना, आणि
T-cell चे
कार्य
शरीरामध्ये कोणत्याही विषाणू, जिवाणू किंवा अन्य कश्याचे ही आक्रमण झाले तर शरीरातील रोगप्रतिकारक शक्तिच्या
सहाय्याने परकीय आक्रमनाचा हल्ला परतवून लावला जातो. रोगप्रतिकारक शक्ति दोन
प्रकारच्या असतात innate आणि adaptive या संदर्भात आपण भाग 13 मध्ये चर्चा केली आहे. यामधील
innate रोगप्रतिकारक शक्ति पूर्वी पासून
शरीररामद्धे असते जी लगेच प्रतिकार करते जसे त्वचा, म्यूकस, ईत्यादी त्वरित विषाणूला प्रतिरोध
करते. (Adaptive) अनुकूल रोगप्रतिकारक शक्ति त्वरित
प्रतिक्रियेत येत नाही सर्वप्रथम विषाणूला ओळखले जाते आणि नियोजन पूर्वक विषाणूवर
हल्ला केला जातो.
करोना, सार्स, मर्स सारख्या नवीन विषाणूशी सामना करत असताना शरीर लगेच प्रतिक्रिया देत
नाही. अनुकूल रोगप्रतिकारक शक्ति मधील 2 कमांडर म्हणजे T-Cell, B–Cell चे वैशिट्य म्हणजे एकदा बाधा झाली
तरी त्या विषाणूची ओळख कायम स्वरूपी लक्षात ठेवली जाते आणि पुन्हा संक्रमण झाले, तरी विषाणूला मारले जाते त्यास phaygocytosis म्हणततात.
T-Cellsचा कोरोना सोबतच्या लढ्या मधील
सहभाग या बाबतीत नुकतच cell या नामांकित
शास्त्रीय जर्नल मध्ये अल्बा गृफोणी यांच्या समूहाने संशोधन प्रसिद्ध केले.
T-Cellsचे प्रमुख २-प्रकार आहेत. Helper आणि cytotoxic T-Cells. Helper T-Cells म्हणजे जसा महाभारतामध्ये श्रीकृष्ण तसे Helper T-Cells, देखील प्रत्यक्ष विषाणू बरोबर लढा देत नाहीत परंतु शरीराला
लढा देण्यासाठी प्रेरणा देतात. या पेशींचे काम चांगले असल्यास बाधा झाली तरी आजार जास्ती बळावत नाही. cytotoxic T-Cells phaygocytosis पद्धती नुसार विषाणूला पेशीचा बाहेर ओळखतो आणि मारून
टाकतो.
B-Cellsचे प्रमुख कार्य म्हणजे शरीरामध्ये
विषाणूच्या विरोधात अॅंटी बोडीज तयार (IgG, IgM, IgA, IgE, IgD) करणे. B-Cells हे विषाणूच्या पृष्ठभागची ओळख करून घेतात.
कोरोना विषाणू बाबतीत या दोन्ही पेशी विषाणूला लक्ष
करतता का हे पहिले गेले. अभ्यासातून लक्षात आले, संक्रमण असणारे आणि नसणारे या दोन्ही व्यक्तिमध्ये कोरोंना विषाणूच्या
विरोधात या पेशी काम करत आहेत. अभ्यासामध्ये
जे लोक बरे झाले त्याच्या पेशी विषाणू समोर उभे केल्या असता या पेशी विषाणूच्या spick प्रोटीनला जाऊन जोडले जातात आणि जवळपास ७०% नमुन्यामध्ये
या पेशी आढळल्या आहेत. जे लोक कधीही बाधित झाले नाही त्यांचामध्ये देखील ३४% व्यक्ति मध्ये या
पेशी कोरोना विषाणूशी लढण्यासाठी सक्षम असल्याचे दिसून आले. काही व्यक्तींचे
नमुने हे २०१५-२०१८ पासून गोळा केले होते तेव्हा अशी कोणतीही वैश्विक महामारी
नसताना देखील मानवी शरीर कोरोना विषाणूशी दोन हात करण्याची क्षमता बाळगतो. म्हणजेच
मानवजातीला कोरोनाची कल्पना नसताना मानवी शरीर मात्र दुसर्या प्रकारच्या कोरोना
विषाणूला ओळखून होते आणि म्हणूनच T-Cells या नवीन प्रकारच्या कोरोंना विषाणूच्या spick प्रोटीनला जाऊन जोडले जातात. याचा अर्था असा नाही
ज्या लोकांच्या शरीरात T-Cells प्रतिसाद देत आहेत ते लोक कायम स्वरूपी कोरोंना पासून
सुरक्षित आहेत परंतु असे लोक या विषाणू पासून (less viral lode) लवकर आजारी पडणार नाहीत एका अर्थाने रोगप्रतिकार
शक्ति अधिक सक्षम आहे. विषाणूची संख्या जास्त झाली तर मात्र आजार बळावेल. या संशोधनामुळे लस
निर्मितीला चालना मिळणार आहे, कारण प्रामुख्याने
सार्या लस या B-Cells मधील अॅंटीबॉडीच्या अनूशगाने बनवल्या जात आहे परंतु आता T-Cells ला
लक्ष करून एखादी लस बनवता येती का हे पहावे लागेल.
प्रा डॉ अजिंक्य अजित पत्रावळे,
रसायनशास्त्र विभाग
विवेकानंद कॉलेज कोल्हापूर
Thanks sirr 👍 nice information sir 👍👍
ReplyDeleteGood job
ReplyDeleteIs chamanpras is use ful for immunity
ReplyDelete